Raamvertelling over 700 jaar IJsselstein. In de coronaperiode werd op verschillende locaties de IJsselsteinse geschiedenis nieuw leven ingeblazen. In de kasteeltoren zijn de vier ‘kasteelheren’ nog altijd te zien.  

Op verschillende (buiten)locaties in de IJsselsteinse binnenstad waren in 2021 elementen uit de raamvertelling Kasteelheren te zien. De kasteelheren zijn vier edelmannen die de loop van de lokale geschiedenis bepaalden. Hun sporen zijn ook vandaag de dag nog duidelijk zichtbaar. Erfgoedkunstenaar Wim van Sijl geeft de verhalen een nieuwe lading met verschillende sculpturen van Henk van Rooij.  

Stadsgeschiedenis en erfgoedkunst op verschillende locaties 

De tentoonstelling Kasteelheren neemt de bezoeker mee door de afgelopen zeven eeuwen in IJsselstein. Vanaf de stichting van de stad tot aan het erfgoed van nu. Het is een raamvertelling verspreid over meerdere locaties, waarin vier belangrijke IJsselsteinse kasteelheren centraal staan. De expositie bestaat uit vier verschillende onderdelen:  

> De keramieken kasteelheren in satellietlocatie Coal.2 

Kunstenaar Henk van Rooij maakte zijn sculpturenserie Kasteelheren begin 21e eeuw. In de etalage van kunstruimte Coal.2 zag je in 2021 vier van hen staan. Erfgoedkunstenaar Wim van Sijl gaf hen een nieuwe rol: dit zijn voor hem de vier edelen die de loop van de lokale geschiedenis bepaalden*). Gijsbrecht van Amstel was omstreeks 1300 oprichter van IJsselstein. De volgende heren zijn Floris van Egmond en zijn zoon Maximiliaan van Egmond. Zij reisden in 1530 naar Bologna, waar ze de architect Pasqualini ontmoetten. Zij namen hem – en daarmee de renaissance bouwkunst – mee naar Nederland. De vierde heer is Prins Willem van Oranje. Hij trouwde met Anna van Buren, de dochter van Maximiliaan, en werd zo Baron van IJsselstein. Rond 1560 liet hij het Historisch Stadhuis op De Plaats bouwen.   

*) Inmiddels behoren de vier tot de vaste collectie van Museum IJsselstein en zijn ze in de Kasteeltoren te zien.

> De paardenreis in de kasteeltoren:
Herinneringen aan 7 dagen 

Wim van Sijl reisde in gedachten mee met de heren Van Egmond, te paard van IJsselstein naar Bologna. Zij waren daar in 1530 uitgenodigd voor de keizerlijke kroning van Karel V. Van Sijl’s kronieken vind je terug in de IJsselsteinse kasteeltoren. Ook in dit verhaal dient werk van Henk van Rooij als representatie van de reis en het tijdperk.  

 
> Mensen, stenen en religie in het Kronenburgplantsoen 

Buitenexpositie Mensen, Stenen en Religie is te bekijken aan de voet van de Oude Nicolaaskerk, misschien wel het meest bijzondere kerkgebouw in Nederland. Drie belangrijke bouwstijlen – gotiek, renaissance en Amsterdamse school – zijn hier op unieke wijze verenigd. 700 jaar geleden viel de bouw van de kerk samen met het ontstaan van IJsselstein. Bestuur en samenleving werden nog niet zo heel lang geleden vanuit een religieuze grondslag vormgegeven. De historie van de Oude Nicolaaskerk – met de beroemde Pasqualinitoren – is daarom tekenend voor de ontwikkeling van de stad zelf. 

 
>Vestingstad IJsselstein in het Molenplantsoen 

Gijsbrecht van Amstel bouwde in de twaalfde eeuw het eerste kasteel aan de IJssel, zijn Stein (stenen bouwwerk, kasteel). Vanuit hier groeide de vesting, want het kasteel trok ambachtslieden aan. Met strategisch verdedigingswerk van wallen, stadsmuren, haven, graagte en poorten werden die nieuwe inwoners (ook wel ‘poorters’ genoemd) beschermd. In 1310 kreeg IJsselstein stadsrechten. Al sinds de vijftiende eeuw heeft de IJsselsteinse binnenstad haar huidige vorm. De borden in het Molenplantsoen tonen de oude vestingstad in volle glorie. 

Verleden & Heden 

Kasteelheren loopt parallel met de tentoonstelling Verzamelde Mazen – Collective Loopholes. Waar in de laatstgenoemde expo voorwerpen uit het verleden door kunstenaars naar het heden worden gehaald, loop je in Kasteelheren als het ware zelf door het IJsselstein van de late middeleeuwen. Je tipt de renaissance aan, toert langs religieuze wendingen en via gebeurtenissen van de 19e en 20e eeuw naar moderne sculpturen die in dit verhaal een nieuwe betekenis krijgen.