PolakVanBekkum

mens maakt landschap maakt mens

PolakVanBekkum

Speciaal voor deze tentoonstelling voegen PolakVanBekkum (Esther Polak en Ivar van Bekkum) een nieuw hoofdstuk toe aan hun doorlopende project Graaschoreografieën. Dit werk bestaat in de kern uit handgemaakte tekeningen van graaspatronen van koeien en verhalende dagboeknotities, en is sterk beïnvloed door twintig jaar werken met GPS-technologie en de ontwikkeling van robottechnologie. Het resultaat is even abstract als realistisch. Het zijn verhalen over het tekenen zelf, over het grazen en de sociale interactie van koeien, die eigenlijk hetzelfde doen als mensen: bewegen, spelen, ruimte verkennen, op elkaar letten. Eerdere edities vonden plaats in de Zwitserse Alpen en op het Groningse vlakke land.

Ben je benieuwd hoe zo'n Graaschoreografie tot stand komt? Bekijk hier de Making of-video's >>

Teksten bij de Graaschoreografieën die speciaal gemaakt zijn voor
mens maakt landschap maakt mens:

Rechtsonder, in zuidwestelijke richting, is de onderdoorgang naar de boerderij, een paar weilanden verderop. Ik dacht dat de koeien besloten hadden tot terugkeer, dat kunnen ze namelijk zelf bepalen. De boer kiest elke dag een ander weiland uit voor de koeien, zo roteren ze door de beschikbare weilanden. De koeien vinden zelf hun weg doordat de boer de afrastering/afsluiting verplaatst. 

Bijvoorbeeld bij dit weiland, daar hangt de afsluiting schuin naar rechts als ze de tunnel uitkomen. Moeten ze naar het andere weiland, er tegenover, dan hangt de draad schuin de andere kant op. Maar terug naar mijn gedachte dat de koeien al terug zouden gaan naar de stal: niet dus. Op twee na. Twee andere dieren kwamen toch weer nieuwsgierig mij bezoeken en liepen daarna juist naar noordwaarts de tekening af, precies de tegenovergestelde kant op. Eén bleef liggen herkauwen, een ander verliet richting het oosten de tekening.  

50 × 70 cm (staand), aquarelpotlood Derwent inktens Saddle Brown nummer 1740 Papier, Hahnemühle Britannia aquarelpapier 300 gr/m2. Water uit plantenspuit. 

Ik voelde me vanmorgen nog heel naar en verdrietig en ik had er helemaal geen zin in. Evengoed op pad gegaan. Terwijl we de stad uit reden voelde ik me al beter. Toen we bij IJsseltap boerderij Kuyt aankwamen was een van de pinken, die voor het eerst buiten liepen, in de sloot geraakt. 

De boer stond tot zijn middel in de prut en probeerde met een stok het dier in een strategisch opgestelde veewagen te krijgen. Ondertussen vond hij tijd en aandacht om ons te wijzen waar de melkkoeien liepen, en hoe we daar konden komen: 'via een onderdoorgang onder de Lagedijk Zuid kunnen ze zelf naar de melkrobot lopen. Jullie kunnen het best bij de radiotoren parkeren. En zo het land in lopen.'
We vonden onze weg en konden op het met elektrische draad afgezette pad gaan staan: midden in het weiland, maar zodat de koeien ons niet konden komen lastig vallen. 

Op de tekening zie je goed hoe ze aanvankelijk ons komen bekijken maar al snel hun aandacht verleggen naar een poeltje om te drinken, dan wel in de richting van de onderdoorgang/het tunneltje te vertrekken. Niet zozeer om zich te laten melken, vooral om daar de van de koelte te genieten. 

Tijdens het tekenen hoorden we het gemekker van slechtvalken die op de spankabels van de Gerbrandytoren zaten. Aan het einde van de tekendag zagen we op het pad van steltonplaten dat in de wei lag, diverse kadavers van duiven met goed leesbare ringen om de poten. Die avond kon ik een duivenmelker het droevige nieuws melden dat zijn dier daar lag. Volgens de wat verbolgen klinkende man zitten die valken daar 'gewoon te wachten tot de duiven voorbij vliegen'. 'Gebraden is heus niet nodig', dacht ik er achteraan.  

50 × 70 cm (liggend), aquarelpotlood Derwent inktens Saddle Brown nummer 1740 Papier, Hahnemühle Britannia aquarelpapier 300 gr/m2. Water uit plantenspuit.

Nadat ik op de eerste tekening van deze dag de laatste 20 koeien vanuit het tunneltje de weide in had zien komen (en die zich ieder met een korte loei aankondigden), starte ik dit tweede vel met een volle weide.  
Deze keer begonnen de dieren, als door een stem geroepen, naar het tunneltje toe te trekken. Sommige koeien, vooral in de westelijke verte, vonden nog de tijd om uit de sloot langs de lage dijk Zuid te drinken. Andere hadden er zo'n haast mee dat ze het op een drafje zetten. 

Rond 11:15 bleef een dier 20 meter voor de tunnel staan loeien, blijkbaar wilde ze niet alleen zijn en riep ze om gezelschap. Ik was benieuwd of er gehoor aan gegeven zou worden, wat op het oog - op mijn oog moet ik zeggen - niet het geval was. 
Ik heb het wachten van die koe aangegeven met een aangezette stip in “Oak" potloodkleur.  
Even later graasde ze tevreden en heel rustig in noordelijke richting (op de tekening rechts) alwaar ze voor een tweede periode rustig blijf staren.  

30 × 50 cm (staand), aquarelpotlood Derwent inktens Saddle Brown nummer 1740 en Oak nummer 1730. Papier, Hahnemühle Britannia aquarelpapier 300 gr/m2. Water uit plantenspuit.

Aan de zuidkant ligt een sloot net als in het midden. Tussen die twee sloten liggen koeien hun eerste maal te herkauwen. Eén voor één staan ze op en gaan water drinken, in de zuidelijke sloot, of grazen verder. 

Er komt een koe uit het tunneltje dat onder de Provincialeweg doorloopt en waardoor koeien terug naar de stal kunnen (of heen naar de weide dus). Ook schuilen ze er soms in de schaduw, zagen we gisteren. De koe blijft een paar meter bij het tunneltje vandaan staan en maakt na een paar minuten weer rechtsomkeert.  
Dan volgen de koeien haar voorbeeld, langzaam trekken ze (bijna) allemaal naar de tunnel. De koeien aan de noordkant, onder in de tekening dus, lopen allemaal in een stevige pas om de sloot heen en direct naar de onderdoorgang een enkeling met een bochtje. Eén van de Noordkoeien drinkt en draalt nog wat, een tweede twijfelt of haar nieuwsgierigheid naar mij gaat prevaleren boven de terugkeer naar de stal. Het wordt het laatste.  

30 × 50 cm (liggend), aquarelpotlood Derwent inktens Saddle Brown - nummer 1740 en Oak - nummer 1730. Papier, Hahnemühle Britannia aquarelpapier 300 gr/m2. Water uit plantenspuit. 

Boek met graaspatronen

Bij de serie Graaschoreografieën is ook een dag-/logboek verschenen met 48 tekeningen van de patronen die grazende koeien maakten in Zwitserland en Groningen. Daarbij staan ook de bijbehorende notities die het beeldverhaal completeren. Ook eens er doorheen bladeren? Hier vind je meer informatie. Het boek is bij MIJ verkrijgbaar voor een speciale prijs: €29,95 (normaal €39,95).

Terug naar de hoofdpagina van mens maakt landschap maakt mens